Jeleśnia jest rozległą wsią gminną położoną w północnej części Beskidu Żywieckiego rozciągająca się wzdłuż rzeki Koszarawy, która w tym miejscu zmienia dotychczasowy kierunek biegu z północnego na zachodni tworząc spore zakole. W Jeleśni z Koszarawą łączą się jej boczne dopływy takie jak potok Sopotnia, Kamienny i Pewlica. Miejscowość generalnie ciągnie się wzdłuż drogi na odcinku około 6 km w terenie położonym od 450 - 480 m n.p.m. Przez Jeleśnię miał przebiegać dawny szlak transportowy nazywany traktem miedziowym łączącym ziemie Małopolski i Węgier. Z chwilą włączenia Galicji w skład ziem cesarstwa Austro-Węgier w 1772 roku droga ta nabrała znacznie większego znaczenia, dojechać można było nią aż do Wiednia. Jeleśnia posiada dwa centra, z których jedno znajduje się w południowej części miejscowości i zlokalizowane jest wokół kościoła i Starej Karczmy. W odległości około 200 m od rynku znajduje się siedziba Urzędu Gminy. Drugie centrum handlowe zlokalizowane jest w północnej części wsi i skupione jest w okolicy dworca PKP. Jeleśnię można zaliczyć do głównych miejscowości turystycznych Beskidu Żywieckiego gdzie przyjeżdżający turysta znajdzie doskonałe warunki do zakwaterowania i wyżywienia, zaczynają się tu drogi i szlaki turystyczne wiodące w kierunku Pilska i Babiej Góry. Obecny herb miejscowości to sylwetka jelenia z okazałym wieńcem rogów na głowie i gałązką liści dębowych w pysku. Najstarszy znak identyfikacyjny z pieczęci gminnej pochodzący z 1850 roku przedstawiał wizerunek urny na postumencie. Jeleśnia na przestrzeni dziejów zasłynęła z wielu wybitnych obywateli. Na wymienienie zasługuje jeden z pierwszych chłopskich parlamentarzystów wybrany do Sejmu krajowego we Lwowie w 1883 roku, którym został Wojciech Mizia. Tu także żył Józef Juraszek powszechnie nazywany "Ślopkiem", samorodny chirurg, nastawiacz złamanych kości i znachor. Sława o jego nieprzeciętnych umiejętnościach dotarła za przyczyną żywieckich Habsburgów, których leczył wcześniej, na dwór cesarstwa Austro-Węgier, dokąd sprowadzono "Ślopka" aby wydobył z choroby i dolegliwości samego cesarza Franciszka Józefa, który uległ poważnemu defektowi podczas upadku z konia. Jeleśnia posiada szeroko znany poza granicami gminy i regionu cieszący się dużą popularnością kabaret "U bacy". Na terenie miejscowości do dnia dzisiejszego rozwija się kultura ludowa czego dowodem jest działalność artystów ludowych w takich dziedzinach jak malarstwo, rzeźba, korzenioplastyka, haft na tiulu, bibułkarstwo i kowalstwo artystyczne. Jeleśnia i szereg miejscowości sąsiedzkich za sprawą twórczości literackiej krakowskiego pisarza okresu przed i powojennego Jalu Kurka weszła na karty literatury. Więcej informacji w tej kwestii znajdzie czytelnik w rozdziale pt. "Jeleśnia na kartach literatury"

Źródło: www.jelesnia.pl