Sudety Zachodnie

Sudety zachodnie są górami rozpościerającymi się od okolic Żytawy w Niemczech na zachodzie pod Bramę Lubawską na wschodzie. Budowa geologiczna Sudetów Zachodnich jest bardzo charakterystyczna: środkowa część tworzy wielki batolit granitowy, związany z orogenezą hercyńską, w otoczce mniej lub bardziej zmetamorfizowanych paleozoicznych serii skalnych, przy czym na północnej peryferii regionu występują kaledońskie struktury fałdowe Gór Kaczawskich.
Trwające dziesiątki milionów lat procesy denudacyjne doprowadziły do zrównania starych struktur, odsłonięcia granitoidów i selektywnego wypreparowania bardziej odpornych partii skalnych, które tworzą mniej lub bardziej wysokie formy wypukłe. Trzeciorzędowe dyslokacje wypiętrzyły nierównomiernie część środkową regionu w postaci grupy górskiej Karkonoszy, wznoszących się na znacznej powierzchni ponad 1400 m n.p.m. Inne części Sudetów Zachodnich nie osiągają wysokości 1000 m lub ją nieco przekraczają.

Na terenie Polski znajduje się część Gór Izerskich, Karkonoszy, Góry Kaczawskie, Rudawy Janowickie i Kotlina Jeleniogórska.

Ogólny podział przedstawia się następująco:

Góry Żytawskie
Grzbiet Jesztiedzki
Kotlina Liberecka

Góry Izerskie (są najdalej na zachód położonym fragmentem polskich Sudetów, ale większa ich część znajduje się na terytorium Czech. W całości pokrywają powierzchnię około 1000 m2, z czego na Polskę przypada około 400 m2.)
Góry Izerskie, będące jak gdyby przedłużeniem Karkonoszy, stanowią zachodnie krańce Sudetów.
Charakteryzują je łagodne, lekko faliste linie grzbietów, a szczyty obfitują w interesujące formy skalne. W najbardziej północnym Grzbiecie Kamienickim wyróżnia się wysokością Kamienica (973 m n.p.m.). Grzbiet Kamienicki oddziela od równoległego wału górskiego, tzw. Grzbietu Wysokiego, rozległa dolina, którą ku wschodowi płynie Mała Kamienna, ku zachodowi zaś Kwisa. W Wysokim Grzbiecie, nieco wyższym od poprzedniego wyróżniają się przede wszystkim Wysoka |Kopa (1114 m n.p.m.) oraz Wysoki Kamień (1058 m n.p.m.). Trzeci grzbiet Gór Izerskich, tzw. Średni Grzbiet leży już w Czechach.

Izerski Stóg - drugi co do wysokości szczyt w pn-zach. części Wysokiego Grzbietu, o kształcie charakterystycznej kopy, oddzielony głębszym siodłem Łącznika od granicznego, dwuwierzchołkowego Smreka (1124 m) oraz płytką, bezimienną przełączką od Łużca (1035 m). Na pn. wybiega stąd obły grzbiecik Opaleńca (821 m). Ciemna od smrekowych lasów góra, wyróżniająca się dzięki wieży triangulacyjnej, do końca lat sześćdziesiątych naszego stulecia zwana jeszcze Kwarcem, przytłacza jakby od pn. Świeradów-Zdrój. Poniżej szczytu wzniesiono w 1924 z fundacji Schaffgotschów, posiadaczy tutejszych lasów, drewniane schronisko (obecnie PTTK) . Posiada ono charakterystyczne cechy stylu śląsko-łużyckiego i należy do najładniejszych w Sudetach. Sprzed budynku, roztaczają się piękne widoki na uzdrowisko, a także na Góry i Pogórze Izerskie.

Izerska Hala - jest najzimniejszym miejscem w Polsce. To tu, a nie, jak się; powszechnie sądzi, na Suwalszczyźnie, mieści się; polski biegun zimna. Temperatura w grudniu spada do -30 st. C. Odnotowany rekord 29 grudnia 1996 r. wynosi -36,6 st. C. Lato, kiedy temperatura dochodzi i przekracza 15 st. C, trwa zaledwie 25 dni. Dobowe wahania temperatury przekraczają; 25 stopni. Roczne opady są; najwyższe dla całych Sudetów, sięgają 1500 mm, a pokrywa śniegowa zalega najdłużej. Przy bezwietrznej, wyżowej pogodzie nocą, nawet w okresie letnim, z nisko położnych miejsc wypromieniowuje ciepło. Tworzą się zastoiny mrozowe, gdzie temperatura spada poniżej zera. Stąd spotyka się na Hali tzw. mrozowe formy świerka. Zimą, tam gdzie wieje wiatr, można się poczuć jak w arktycznej tundrze. W XVII w. religijni uciekinierzy z Czech założyli wieś Wielka Izera (Gross Iser), która liczyła 400 mieszkańców. Po wojnie wieś ta, podobnie jak osada Orle, została skazana na wymazanie z mapy. W Wielkiej Izerze zachował się do dziś jeden jedyny dom, należący przed wojną do nauczyciela. Dziś jest tu schronisko Chatka Górzystów. Nie ma tu telefonu i energii elektrycznej z sieci, nie ma radia ani telewizji. Dawniej na Hali Izerskiej wydobywano borowinę i dostarczano ją do uzdrowisk w Świeradowie i Cieplicach.

Wysoki Kamień – niezwykle atrakcyjny pod względem niezapomnianych widoków szczyt położony w Wysokim Grzbiecie tuż nad Szklarską Porębą. Ze szczytu rozciąga się piękna panorama na Karkonosze, Góry Izerskie, Kaczawskie oraz Rudawy Janowickie.

Smrek – Masywna góra, na której schodzą się historyczne granice Czech, Śląska i Łużyc. Można tu skorzystać z turystycznego przejścia granicznego i zdobyć czeski wierzchołek Smrk (1124 m n.p.m.). Na szczycie stoi obelisk poświęcony poecie, Theodorowi Kornerowi, który zdobył górę w 1809 r., a 200 m niżej wznosi się 20 metrowa metalowa wieża widokowa, oddana do użytku 20 września 2003 r.

Izerskie Garby – Masyw sięgający 1084 m n.p.m. Po wojnie jego nazwę tłumaczono jako Biały Lwiniec, w nawiązaniu do prasłowiańskiego kultu boga Flinsa. Miejsce to wyjątkowe, głównie z powodu budowy geologicznej – występują tu masy skał gnejsowych i granitów, rozdzielone grubą, być może najgrubszą w Europie, żyłą czystego kwarcu.
Kwarc jest eksploatowany do dziś w kamieniołomie „Stanisław”, zaliczanym do najwyżej położonych w Europie odkrywek (1088 m n.p.m.)
Zwalisko – Wąski grzbiet, który na długości kilkuset metrów jest usiany malowniczymi grupami skałek hornfelsowych. Zwalisko, przyciągające legendami związanymi z Wieczornym Zamkiem, od XIX w. było celem romantycznych wycieczek. To w tym rejonie, ponad źródłami Kwisy, Słowianie z Łużyc ukryli podobno złotą figurę Flinsa.

Wieczorny Zamek – to druga w kolejności po Skarbku grupa skał Zwaliska, jakie mija się na trasie . Interesowali się nimi szczególnie Walończycy. Wierzyli, że w pobliskich skałach są ukryte skarby, co nie jest znów takie nieprawdopodobne, zważywszy na strefę kontaktową żyły kwarcu i granitów.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Góry i Pogórze Kaczawskie (są niewysoką grupą górską, zamykającą od północy Kotlinę Jeleniogórską.)

Między Jelenią Górą, Złotoryją i Jaworem rozciąga się bardzo ciekawy, a nieco zapomniany fragment Sudetów – Góry i Pogórze Kaczawskie. Jest to jeden ze starszych okręgów górniczych w Sudetach – kraina, która z pewnością zainteresuje mineralogów i turystów ceniących wędrówki po mało uczęszczanych trasach.
Góry Kaczawskie są najdalej na północ wysuniętym pasmem Sudetów. Na południu od Rudaw Janowickich oddziela je dolina Bobru oraz uskok tektoniczny w rejonie Jeżowa Sudeckiego pod Kotliną Jeleniogórską. Zachodnią granicę wyznacza dolina Bobru, a wschodnią dolina Nysy Szalonej. Na północy Góry Kaczawskie przechodzą w pogórze, które łagodnie opada ku Nizinie Śląskiej.
Najwyższy szczyt pasma to Skopiec (724 m n.p.m., wg innych pomiarów – 718 m n.p.m.). w Grzbiecie Zachodnim, na południowy zachód od Wojcieszowa. Czasami za najwyższy szczyt był uważany Baraniec (720 m n.p.m.).
Góry Kaczawskie są pasmem niedużym i niewysokim, za to bogato urzeźbionym. Równoległe grzbiety są rozciągnięte dolinami rzek i tworzą oddzielne masywy: Grzbiet Zachodni (na zachód od doliny Kaczawy w rejonie Wojcieszowa) i Grzbiet Wschodni (na wschód od doliny Kaczawy). Odrębną częścią są Góry Ołowiane, oddzielone Przełęczą Radomierską (523 m n.p.m.). Razem z Rudawami Janowickimi tworzą Rudawski Park Krajobrazowy.
Najbardziej śmiałe formy przybierają wzniesienia ponad Wojcieszowem. Jednym z charakterystycznych elementów jest ogromny kamieniołom wapieni z dziesiątkami jaskiń na wzgórzu Połom (667 m n.p.m.).
Wyróżnikiem krajobrazu Pogórza Kaczawskiego są samotne powulkaniczne stożki z gołoborzami lub słupami bazaltu, związane z potężnymi ruchami górotwórczymi wielokrotnie nawiedzającymi ten region. Taką genezę ma najwyższe wzniesienie pogórza – Ostrzyca (501 m n.p.m.) i Grodziec (389 m n.p.m.). Poznanie tych krajobrazowo – geologicznych osobliwości w najpełniejszym stopniu umożliwia 85 – kilometrowy żółty Szlak Wygasłych Wulkanów (Złotoryja – Legnickie Pole).
Flora Gór Kaczawskich i Pogórza wyróżnia się na tle zachodniosudeckich pasm. Zbocza porastają wyjątkowo rozległe partie lasów mieszanych z przewagą buka i jaworu, a także dąbrowy z domieszką świerka. W starych sztolniach i jaskiniach żyją nietoperze, w lasach jelenie i muflony, a na niebie można wypatrzyć wiele gatunków drapieżnych ptaków, a także czarne bociany. O wartości przyrodniczego środowiska Gór i Pogórza Kaczawskiego świadczą liczne rezerwaty.
Budowa geologiczna spowodowała, że przez stulecia eksploatowano tu rudy miedzi, ołowiu a nawet złoto. Do znanych górniczych miejscowości należały Leszczyny, gdzie są organizowane pokazy dawnych technik wydobycia i wytopu metali - „Dymarki Kaczawskie”. Dużą sławą cieszą się przede wszystkim bogate złoża agatów w okolicach Nowego Kościoła i Lubiechowej.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Wilcza Góra
Bazaltowa góra (367 m n.p.m.), zwana również Wilkołakiem, przepołowiona przez czynny kamieniołom bazaltu. W miniaturowym geologicznym rezerwacie (ok. 2 ha) można zajrzeć do wnętrza wulkanu, obejrzeć bazaltowe słupy, skalne słońca, urwiska, wyrobiska kamieniołomu, dotknąć zastygłej lawy lub wulkanicznego popiołu. Warto zwrócić uwagę na bazaltową różę, jedną z ciekawszych w tej części Europy. Z zachowanej części szczytu i zboczy rozciągają się widoki na Pogórze i Góry Kaczawskie, a także na Karkonosze i Góry Izerskie.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal


Kotlina Jeleniogórska (jest wypreparowana w granitach bolitu izersko – karkonowskiego, tworzących izolowane garby i skałki. Przez północną część kotliny przepływa rzeka Bóbr, do której uchodzą płynące z Karkonoszy Kamienna i Łomnica z dopływami).
Kotlina Jeleniogórska wraz z Karkonoszami stanowią najważniejszy subregion w Sudetach.
Jest to miejsce dla każdego, kto ceni sobie wypoczynek w malowniczej scenerii. Wiele możliwości spędzenia aktywnego wypoczynku oraz miejsca, które sprawiają, że czas płynie wolnej czynią to miejsce godnym polecenia na spędzenie urlopu.
Region u podnóża Karkonoszy swoje unikalne walory zawdzięcza malowniczemu położeniu rozbudowanej bazie i infrastrukturze turystycznej oraz licznym atrakcjom. Jelenia Góra znajdująca się w centrum Kotliny jest jednym z najpiękniej położonych miast w Polsce, stanowiącym idealną bazę wypadową dla przyjezdnych do odkrywania uroków całej Kotliny. Będąc w Jeleniej Górze trzeba zobaczyć uzdrowiskową dzielnicę Cieplice, malowniczy Park Zdrojowy oraz przespacerować się deptakiem z Bramą Wojanowską w samym sercu miasta.
Nowym szlakiem turystycznym jest Dolina Pałaców i Ogrodów, która rozciąga się od Jeleniej Góry prze Staniszów, Łomnicę, Wojanów i Karpniki łącząc Karkonosze z Rudawami Janowickimi.
Jest to idealne miejsce na spacer z rodziną, spotkać tu można zakochane pary, które to miejsce wybrały na zaręczyny.
Położony niemal w sercu Jeleniej Góry, lecz ukryty w obszernym parku, Pałac Paulinum to miejsce idealne dla tych, którzy cenią kulturalne doznania i rozrywkę na najwyższym poziomie. W misternie odrestaurowanych hotelowych wnętrzach goście mają okazję do wysłuchania koncertów. Gospodarze Pałacu organizują także wizyty w filharmonii i w teatrze.
Kotlina Jeleniogórska zachwyca krajobrazami szczególnie zimą. Zalegający przez długie miesiące śnieg, okrywający całą okolicę tworzy niezapomniane krajobrazy.
W ostatnich latach jest miejscem kompleksowych działań związanych zarówno z odbudową zabytków jak również szerokich działań promocyjnych.

Trudno określić czas, w którym najlepiej wybrać się do Kotliny Jeleniogórskiej – każda pora roku sprzyja innym aktywnościom. I w tym właśnie tkwi przewaga tego miejsca nad regionami, które zwykło się wybierać na wakacyjne wojaże: przez 12 miesięcy w roku dostarczy swoim gościom niezapomnianych wrażeń. Niezapomniane, malownicze krajobrazy, wielogodzinne spacery, zabytki architektury to tylko niektóre atuty tego miejsca.

(Opis własny)

Karkonosze (Obejmują najwyższe partie Sudetów - Karkonosze ze Śnieżką (1603 m n.p.m.), są najwyższą grupą górską w całych Sudetach. Główne ich pasmo, będące odwieczną granicą Śląska i Czech, ciągnie się na przestrzeni 36 km od Przełęczy Szklarskiej (886 m) na granicy z Górami Izerskimi po Przełęcz Kowarską (727 m), oddzielającą ją od od Rudaw Janowickich. W kierunku południowym odchodzą od niej długie ramiona, w tym m. in. graniczny między Polską a Czechami Grzbiet Lasocki (Łysina 1188 m).
Karkonosze są, jak już wspomniano, najpotężniejszym masywem w całych Sudetach. Wznoszą się one wysoko stromymi zboczami bezpośrednio nad Kotliną Jeleniogórską. Do Polski należą tylko trzy najbardziej północne grzbiety, układające się w wielki zygzak. Grzbietami tymi, prawie na całej długości, przebiega granica państwowa. Charakterystyczną cechą Karkonoszy jest zrównanie linii grzbietowej, w której z rzadka wypiętrzają się pojedyncze szczyty, strome zbocza zdobi obfita rzeźba. Występują tu głębokie doliny z kaskadami potoków oraz piękne, malownicze kotły polodowcowe, zachowujące śnieg niekiedy przez całe lato.
Najbardziej wschodnią część Karkonoszy stanowi Grzbiet Lasocki, będący jednocześnie najniższym wzniesieniem tego pasma należącym do Polski, najwyższym zaś jest Góra Borowa (1055 m n.p.m.). Grzbiet ten ciągnie się od linii doliny Bobru po przełęcz Okraj w pobliżu Kowar, gdzie załamuje się pod kątem prawie prostym, a zmieniając swój kierunek ku południowemu zachodowi, dochodzi aż do Śnieżki 1605 m n.p.m.), najwyższego szczytu Karkonoszy. Odcinek ten nosi nazwę Czarnego Grzbietu. Wśród gór budujących go dominuje Czarna Kopa (1407 m n.p.m.). W Czarny Grzbiet wcina się głęboka dolina zwana Sowią Doliną. Pomiędzy Czarnym Grzbietem a ostatnim i największym grzbietem karkonowskim znajduje się szczególnie warta obejrzenia dolina rzeki Łomniczki, zakończona dużym kotłem, po którego ścianach spada wspomniana rzeka licznymi wodospadami.
Tuż na zachód od Śnieżki rozciągła się rozległa prawierównia, tzw. Równia pod Śnieżką. Następnie teren się nieco unosi, przechodząc w szeroką zaokrągloną górę zwaną Smogornią (1489 m n.p.m.), gdzie od strony północnej lodowiec w czasie epoki lodowcowej wyżłobił dwa wielkie kotły, na dnie których znajdują się dwa stawy: Wielki i Mały, odgrodzone moreną. Jeszcze bardziej ku zachodowi, również w północnym stoku Karkonoszy, znajdują się trzy dalsze kotły lodowcowe, w stoku w pobliżu Góry Śmielec (1424 m n.p.m.) leży Czarny Kocioł zwany inaczej Jagniątkowskim, a jeszcze dalej ku zachodowi, w zboczu Wielkiego Szyszaka (1509 m n.p.m.), występują dwa bardzo piękne i rozległe kotły: Wielki i Mały oddzielone jedynie niewielką grzędą. We wnętrzu tych kotłów, eksponowanych ku północy, utrzymuje się śnieg niekiedy przez cały rok i stąd też zwykle nazywa się je Śnieżnymi Kotłami. Kotły te stanowią jedną z największych atrakcji przyrodniczych i krajoznawczych Sudetów, ze względu na malowniczy, prawdziwie górski krajobraz, jak też ze względu na nadzwyczaj interesującą przyrodę żywą.

Źródło: Kondracki J., 1996 - Geografia regionalna Polski. PWN. Warszawa
źródło: Sarosiek J., Sembrat K., Wiktor A. „Sudety” W.P. Wyd. II rok 1975

Kotły Małego i Wielkiego Stawu
Ściany Kotła Wielkiego Stawu opadają skalnymi stopniami (ok 270 m) do polodowcowej misy zamkniętej morenami i skalnym ryglem. Jej wnętrze wypełnia największe naturalne jezioro Karkonoszy – Wielki Staw (ponad 8 ha). Dno kotła leży na wysokości 1200 m n.p.m., a głębokość jeziora dochodzi do 24,5 m. W XVIII w. turyści widywali Ducha Gór, jeżdżącego po lodzie rogatymi saniami ciągniętymi przez dzika. Uważano, że staw nie ma dna i zamieszkany przez demony. Dziś można go podziwiać tylko z daleka.
Mały Staw leży w większym i bardziej malowniczym kotle, z dnem na wysokości 1175 m n.pm.; jego zachodnią ścianę przecina żyła bazaltów. Rejon obydwu kotłów to ścisły rezerwat, w którym występują m. in. skalnice śnieżne i arktyczne porosty. W pobliżu zachowały się dwa płytkie jeziora międzymorenowe – Śnieżne Stawki.
Powyżej Małego Stawu, na miejscu starej budy pasterskiej z 1670 r. stoi schronisko PTTK Samotnia. Ponad nim wznosi się Strzecha Akademicka, jedno z najstarszych schronisk w Karkonoszach. Poniżej kotłów ukrywa się jeszcze jedno schronisko – należący do parku narodowego mały Domek Myśliwski z 1924 r.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Kocioł Łomnicki
Kocioł polodowcowy u podnóża Śnieżki, największy w Karkonoszach. Porasta go cenny zespół roślinności, częściowo relikt epoki lodowcowej. W annałach zanotowano wiele tragicznych wypadków – zimą schodzą tędy lawiny, czasami kamienne, dlatego zimą szlak w kotle jest zamknięty.
Płynąca środkiem kotła Łomniczka tworzy w górnej części kilkusetmetrowy ciąg niewielkich kaskad, zwanych Wodospadami Łomniczki. W średniowieczu Walończycy wypłukiwali ze strumienia złoto.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Wielki Szyszak
Najwyższy spośród granitowych szczytów Karkonoszy (1509 m n.p.m.). Na wierzchołek od strony wschodniej prowadzi ścieżka z kamiennych płyt (obecnie niedostępna dla turystów), ułożona w XIX w. na polecenie Schaffgotschów. W 1888 r. po zjednoczeniu niemieckich krajów (1871 r.), na szczycie ustawiono kamienną piramidę z literą W – pomnik cesarza Wilhelma I.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Przełęcz Karkonoska
Jest to najniższy punkt głównego grzbietu Karkonoszy (1198 m n.p.m.) i jedyne miejsce, gdzie rośnie zwarty las. Nad przełęczą stoi schronisko Odrodzenie. Najstarsze trakty handlowe omijały Przełęcz Karkonoską aż do końca średniowiecza, kiedy zaczęła odgrywać rolę przejścia granicznego ze Śląska do Czech. Obecnie dochodzi tam droga z Przesieki, niedostępna dla zmotoryzowanych. Na przełęczy od niedawna działa turystyczne przejście graniczne.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Słonecznik
Pod tą wdzięczną nazwą kryje się jedna z najpiękniejszych skałek Karkonoszy. Spośród wszystkich granitowych ostańców (ok 12,5 m wysokości) na Smogorni (1423 m n.p.m.) najbardziej charakterystyczny jest Diabelski Kamień, przypominający ludzką sylwetkę.
Nazwa skał wywodzi się z tradycji ludowych – dla mieszkańców Kotliny Jeleniogórskiej i wsi Karkonoskiego Padołu Śródgórskiego ukazujące się nad skałą słońce oznaczało południe.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Równia pod Śnieżką
Równia to rozległe spłaszczenie (1400 m n.p.m.) o długości około 3 km i szerokości kilkuset metrów, której osobliwością są torfowiska wysokie z jeziorkami torfowymi. Mimo, ze miąższość torfu nie przekracza 2 m, torfowiska pod Śnieżką pochłonęły sporo ofiar. Jedną z nich był Jan Odrowąż – Pieniążek, który utopił się tu w 1828 r. Tragiczny finał jego wycieczki na Śląsk upamiętnia tablica w kaplicy na szczycie Śnieżki.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Śnieżka
Najwyższy szczyt (1603 m n.p.m.) Karkonoszy, dawniej zwanych Górami Olbrzymimi i najwyższa góra Sudetów. Wyrasta 200 m ponad Przełęcz pod Śnieżką i Czarną Kopę.
Śnieżka od dawna była szczytem granicznym.
Po polskiej stronie na Śnieżce stoją dziś latające spodki, czyli trzy budynki obserwatorium meteorologicznego i niewielkiego schroniska. Zbudowano je w latach 1967 – 1976 w miejscu niemieckiego obserwatorium (tradycje badań klimatycznych sięgają tu XVIII w.) Część zabytkowej aparatury wyeksponowano w małym muzeum meteorologii.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal




Kaplica świętego Wawrzyńca na Śnieżce

Na najwyższej górze Sudetów- Śnieżce znajduje się kaplica św. Wawrzyńca, która po kilkunastu latach budowy została poświęcona w sierpniu 1681 roku. Jest to najwyżej położony, czynny obiekt sakralny w Polsce, jak również najwyżej położony zabytek sztuki barokowej naszego kraju. Co roku w dniu św. Wawrzyńca, 10 sierpnia, odbywa się na wysokości 1602 m n.p.m. uroczysta Msza Św., a co jakiś czas młodzi ludzie decydują się na zawarcie związku małżeńskiego na szczycie Śnieżki.

Wszystko, co złego wydarzyło się w górach, przypisywano Duchowi Gór. Umieszczenie kaplicy św. Wawrzyńca na Śnieżce symbolicznie zmieniało wartość przestrzeni demonicznej na sacrum przestrzeni świętej. Odklęto zatem "złą górę" i wraz z poświęceniem kaplicy 10 sierpnia 1681 roku rozpoczął się nowy rozdział w dziejach Karkonoszy, nazywany turystyką pielgrzymkową. Z biegiem czasu owe pielgrzymki straciły swój religijny charakter, jednocześnie górskie wędrówki zaczęły przeradzać się w wycieczki dla przyjemności i rozrywki tak jak dziś.

otwarta jest codziennie. Można wejść do przedsionka i zapoznać się z jej wystrojem po gruntownym remoncie przeprowadzonym w ostatnich latach.

Szklarska Poręba
Na przełomie XII i XIII w. Walończycy wydobywali tu piryty, ametysty, kryształy górskie i szafiry. Również początki szklarstwa w tej okolicy sięgają połowy XIV w. Pierwsza huta w Sudetach powstała właśnie w rejonie Szklarskiej Poręby Dolnej.
O szklarskiej przeszłości miasta przypominają dziś zbiory muzealne i działalność prywatnej Leśnej Huty, gdzie można obserwować wytop szkła.
Po II wojnie światowej Szklarska Poręba otrzymała status stacji klimatycznej i wreszcie, w 1959 r. - jako największa miejscowość turystyczna polskich Sudetów – prawa miejskie.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Atrakcje Szklarskiej Poręby i Okolic
Będąc w Szklarskiej Porębie obowiązkowo trzeba odwiedzić Muzeum Hauptmannów (dom, w którym na przełomie XIX i XX w. mieszkali pisarze Gerhart i Carl Hauptmannowie, ul. 11 Listopada 23) oraz Muzea Mineralogiczne (ul. Kilińskiego 20) i Ziemi (ul., Jagielońska 9). W drugim z nich zrekonstruowano płuczki i sztolnię walońską. W XIX w. budynek muzeum był tzw. karczmą głodową, gdzie w osobliwym dwukomorowym piecu wypiekano chleb - zapłatę dla robotników zatrudnionych w latach kryzysu do budowania dróg zwanych głodowymi.
Szklarska Poręba stała się jednym z większych sudeckich centrów sportów zimowych (zima w tym rejonie trwa ponad 100 dni), z 20 kilometrami profesjonalnych nartostrad na stokach Szrenicy, wyciągami oraz trasami narciarstwa biegowego w rejonie Jakuszyc. Kolejka linowa na Szrenicę ma 2760 m długości i pokonuje dwuetapowo różnicę wzniesień 600 m.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Krucze Skały
Grupa 25 – metrowych granitowych skał (15 min z centrum) na prawym brzegu Kamiennej W Szklarskiej Porębie. Roztaczają się z nich atrakcyjne widoki na dolinę Kamiennej i rejon Wysokiego Kamienia na Górach Izerskich. Naprzeciwko, nad samą drogą wznoszą się Krzywe Baszty (wysokość ok 18 m). U podnóża ich południowej ściany jest mała jaskinia - pamiątka po eksploatacji pegmatytów na potrzeby fabryki porcelany.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal
Wodospad Kamieńczyka
Najwyższy w polskich Karkonoszach, a po powodzi w 1997 r., kiedy obniżył się Wodospad Wilczki w Międzygórzu, najwyższy w polskiej części Sudetów.
Rzeka Kamieńczyk wypływa z Hali Szrenickiej na wysokości 1260 m n.p.m., a jego źródła znajdują się w rezerwacie ścisłym Karkonoskiego Parku Narodowego. W średniowieczu koryto rzeki przeszukiwali Walończycy, wypłukujący tu m. in. złoto. W pegmatytowych skałach za środkową kaskadą wydrążyli nawet niewielką jaskinię (Złota Jama), z której wydobywali ametysty. Minerały do dziś można znaleźć w pobliżu strumienia.
Wodospad opada trzema kaskadami (27 m) do mrocznego granitowego wąwozu o długości 100m, głębokości 25 m, a szerokości zaledwie kilku metrów. Miejsce to było jedną z pierwszych atrakcji turystycznych Karkonoszy – odwiedzano je już w XVIII w. Przed II wojną światową wzdłuż potoku wiodła popularna trasa saneczkowa o długości 5 m.

Wodospad Szklarki – na Szklarce, która obok ujścia do Kamiennej wrzyna się w kilkusetmetrowej długości skalisty i wilgotny wąwóz. Ściany jaru wnoszą się na kilkadziesiąt metrów, a w górze huczy wodospad. Potok spada ze skalnego progu ponad 13 – metrową kaskadą, stanowiąc tło obowiązkowych zdjęć.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Rudawy Janowickie leżą pomiędzy Bobrem a Przełęczą Kowarską.,odgraniczając Kotlinę Jeleniogórską od wschodu. Pasmo to jest stosunkowo mało urozmaicone pod względem krajobrazowym. Monotonię zaokrąglonych kopulasto szczytów podkreśla jednorodne świerkowe zalesienie. Urozmaiceniem krajobrazu są natomiast porozrzucane interesujące formy skalne zdobiące niektóre szczyty (np. Starościńskie Skały, Skalnik). W górach tych zachowały się też ruiny średniowiecznego zamku Bolczów. Najwyższym szczytem całego pasma jest Skalnik (945 m n.p.m.).
Do Rudaw Janowickich przylega maleńkie pasmo zwane Sokolimi Górami. Stanowią je w zasadzie dwie góry: Góra Krzyżowa (649 m n.p.m.) i Sokolik (629 m n.p.m.).

Źródło: Kondracki J., 1996 - Geografia regionalna Polski. PWN. Warszawa
źródło: Sarosiek J., Sembrat K., Wiktor A. „Sudety” W.P. Wyd. II rok 1975

warto zobaczyć dot. Rudawy Janowickie

Sokolik
Szczyt w Sokolich Górach (642 m n.p.m.). Wieńczą go dwie prawie 30 – metrowe wieżyce skalne i kilka mniejszych turni na zboczach. Na najwyższą skałę, zwaną Sokolikiem Dużym, prowadzą spiralne metalowe schodki, zbudowane 100 lat temu. Na wierzchołku z niewielkiej metalowej platformy widokowej można podziwiać widoki na Rudawy, Góry Kaczawskie, Karkonosze i Kotlinę Jeleniogórską.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal

Husyckie Skały
Okazała grupa skalna w rejonie Przełączki w Sokolich Górach. Z 20 – metrowego urwiska ogrodzonego metalową barierką widać zalesione zbocza Sokolika.
Nazwa Husyckich Skał wzięła się od nieszczęścia, jakie spotkało oddział husytów umykających z pobliskiego zamku Sokolec. W nocy z 11 na 12 sierpnia 1434 r. kilkunastu żołnierzy nie zauważyło przepaści i spadło z wysokości 25 metrów.

źródło: C. Skała „Sudety”, Przewodnik Górski Pascal