Szwajcaria Kaszubska

Od lat przyjęło się uważać, że Szwajcaria Kaszubska to okolice Chmielna i Ostrzyc, jednocześnie przyjmując, że jej stolicą są … Kartuzy. Tak naprawdę, to okolice Kartuz, wraz z tym sympatycznym miasteczkiem leżą nieco na uboczu wielkiej turystyki. Ale nie oznacza to, że nie ma tu interesujących miejsc i zabytków.

Gmina Kartuzy kształtem przypomina księżyc w nowiu, który ramionami się po Lasy Mirachowskie i okolice Ostrzyc. Niewątpliwie najciekawsze są tu lasy Minachowskie, dawne starościńskie Mirachowo oraz wsie położone w pobliżu Kartuz do Mirachowa. Między Żukowem a Kartuzami znajduje się z kolei kilka pięknych jezior, na które w sezonie ściągają turyści z Trójmiasta oraz część mieszkańców Kartuz.
Około 4 km na północ od Kartuz, przy szosie do Gdańska położona jest wieś Dzierżążno. Od kilkudziesięciu lat związana jest przede wszystkim ze szpitalem rehabilitacyjnym, powstałym w okresie wojny. Koło Dzierżążna znajdują się dwa niewielkie jeziora, w tym turystycznie zagospodarowane Jezioro Mezowskie, nad którym usytuowany jest znany zajazd Burczybas.
Turyści najchętniej wypoczywają w Borowie, nad jednym z trzech dużych jezior – Karlikowskim, Sitnem i Głębokim.
Samo Borowo to wieś nowo powstała w ciągu ostatnich lat. Walory turystyczne okolicznych lasów i dogodne położenie przy szosie z Kartuz do Gdańska sprawia iż latem pełno jest tu turystów a czyste lecz głębokie jeziora idealnie nadają się aby skorzystać z kąpieli. Wzdłuż brzegu znaleźć można dogodne miejsce do plażowania. Jedynie środkowe z jezior, Sitno, ulega zamulaniu i latem w miejscach kąpieli woda przestaje być przezroczysta. Na miejscu znajduje się pensjonat, pole biwakowe, camping oraz bary i restauracja.
Chętnie odwiedzanym przez turystów miejscem jest Grzybno, w lasach na zachód od wsi leżą dwa słynne w okolicy jeziora – Białe i Czarne.

Lasy Mirachowskie
Położone 20 km na zachód od Kartuz, stanowią dużą atrakcję turystyczną. Brak tam jednak bazy noclegowej i gastronomicznej, tak więc większość turystów odwiedza ten teren w czasie jednodniowych wycieczek. Lasy te od ponad 100 lat bywają celem jednodniowych wycieczek z Kartuz i wsi letniskowych leżących w okolicy Jezior Raduńskich. Dojazd z Kartuz do leśniczówki Mirachowo zajmuje ok 40 minut. Po drodze można obejrzeć sporo ciekawych obiektów – Sanktuarium Matki Boskiej Sianowskiej Królowej Kaszub w Sianowie czy zabytkowy dwór i kaplicę w samym Mirachowie. Potężne bukowe lasy także mają co zaoferować turyście. Do najbardziej znanych miejsc należy punkt widokowy Szczelina Lechicka, głaz narzutowy zwany Diabelskim Kamieniem i uroczy rezerwat Jezioro Lugoszcz. Na wycieczkę w Lasy Mirachowskie najlepiej zarezerwować sobie cały dzień.

Sianowo położone jest 12 km od Kartuz, nad dużym jeziorem o tej samej nazwie. Obok wsi leży urocze, położone wśród wzgórz Jezioro Sianowskie. Korzystając z kąpieli trzeba zachować szczególną ostrożność gdyż jezioro w środkowej i leżącej dalej od wsi części jest bardzo głębokie bezpośrednio przy brzegu.

Mirachowo leżące 18 km od Kartuz, na skraju Lasów Mirachowskich, przez ponad 400 lat było głównym ośrodkiem administracyjnym obecnej ziemi kartuskiej. Warto zobaczyć usytuowany w centrum wsi dworek z przełomu XVIII – XIX wieku oraz niedużą XVIII – wieczną kaplicę.
Udając się z Mirachowa w kierunku Strzepcza, za hodowlą pstrągów można obejrzeć można ruiny młyna i tartaku na wartkiej Mirachowskiej Strudze.

Osnuty legendami Diabelski Kamień leży nad Jeziorem Kamiennym, jest największym głazem narzutowym na Kaszubach – mierzy blisko 5 m wysokości a jego obwód wynosi 7 m.
Warte uwagi jest i same jezioro, nazwane przez jednego z przyrodników ze względu na swoje piękno, po prostu Świtezią Mirachowską. Szczególnie piękne są tu letnie wieczory, kiedy okoliczne lasy i pola skąpane są w ciepłych kolorach zachodzącego słońca, a nad granatowoczarną taflą wody zaczyna pod nosić się mgła. Łatwo wówczas uwierzyć w opowieści o diabłach i zaczarowanym psie z Mirachowskiego Lasu, który czyha na spóźnionych wędrowców i prowadzi ich na liczne śródleśne bagniska.
Około 3 km od Mirachowa leży Leśniczówka Mirachowo, do której prowadzi ze wsi częściowo gruntowa droga (kilkaset metrów przed cegielnią na prawo). Przy leśniczówce rozpoczyna się już kręta asfaltowa szosa biegnąca do Kamienicy Królewskiej. Leśniczówka Mirachowo usytuowana jest w pobliżu jeziora Lubogoszcz, unikatowych jaskiń, bunkra organizacji wojskowej „Gryf Pomorski” i punktu widokowego Lechnicka Szczelina. By dotrzeć do jaskiń trzeba zejść na wschodni kraniec jeziora Lubygość i udać się około 400 m wzdłuż jego północnego brzegu. Bunkier „Gryfu Pomorskiego” i punkt widokowy Szczelina Lechnicka leżą przy szlaku pieszym (czerwonym) biegnącym na zachód wzdłuż brzegu.
Panorama Jezior Potęgowskich otoczonych wspaniałymi lasami należy do najpiękniejszych na Kaszubach.
Lasy Mirachowskie kryją wiele unikatowych, nieskażonych przez cywilizację miejsc. Pomimo prowadzonych prac melioracyjnych, do dziś w leśnej głuszy natrafić można na kępy bujnej roślinności torfowiskowej.

Źródło: Jarosław Ellwart, „Kaszuby. Przewodnik Turystyczny”. Gdynia 2000