Zakopane

Miasto znajduje się u stóp Tatr, w Rowie Podtatrzańskim, nad potokami m.in. Zakopianką, która jest dopływem Białego Dunajca. Zakopane jest najwyżej położonym miastem Polski (838 m n.p.m.), którego centralnym punktem jest skrzyżowanie ul. Krupówki i Kościuszki. Miasto graniczy od północy z pasmem Gubałówki a od południa góruje Giewont.

Corocznie Tatry odwiedza około 2-3 mln turystów. Nic dziwnego, gdyż Zakopane jest największym ośrodkiem miejskim w bezpośrednim otoczeniu Tatr. Miasto można odwiedzać cały rok, zimą staje się ośrodkiem sportów zimowych, latem zachwyca przepiękną przyrodą, wspaniałymi krajobrazami, kulturą i atmosferą. „Zimowa stolica Polski”- tak nazywa się Zakopane, w którego granicach znajduje się znaczna część Tatrzańskiego Parku Narodowego – od Doliny Suchej Wody do Doliny Małej Łąki.

Zakopane przyciąga wiele turystów z całego kraju i nie tylko. Jest to zasługa dobrze rozwiniętej bazy noclegowej a także sportowej: liczne wyciągi narciarskie, trasy rowerowe i szlaki turystyczne zachęcają do uprawiania sportów i turystyki. Natomiast karczmy, dyskoteki i restauracje w Zakopanem i okolicy proponują doskonałą kuchnię i świetną zabawę. Miasto dba i pielęgnuje folklor góralski, który jest obecny na każdym kroku.

Krupówki

Krupówki są reprezentacyjną i najbardziej znaną ulicą w Zakopanem położoną w centrum miasta. Zaczynają się u podnóża kolei na Gubałówkę i ciągną ponad kilometrowym deptakiem na południe.

Wzdłuż nich znajduje się wiele sklepów, restauracji, poczta oraz bardziej rozpoznawalne: Muzeum Tatrzańskie im. dr. Tytusa Chałubińskiego, siedziba zarządu przedsiębiorstwa Polskie Koleje Linowe, a także neoromański kościół parafialny pw. Świętej Rodziny na Krupówkach i hotele. Stąd można podziwiać rozciągającą się panoramę Tatr.


Cmentarz i Kościółek na Pęksowym Brzysku
Zakopiański stary cmentarz jest jedną z najbardziej znanych polskich nekropolii. Nazwę swoją wywodzi od Jana Pęksy, który w 1848 r.ofiarował na rzecz cmentarza swój grunt, położony obecnie w jego wschodniej części. Spoczywa tutaj i sam ofiarodawca. Większa część współczesnego cmentarza mieści się na terenie, który już wcześniej znajdował się w rękach Kościoła rzymskokatolickiego. Przekazali go Kościołowi Paweł i Regina Gąsienicowie w 1813 r.; teren obejmował obszar nazywany wówczas Osiedlem, wraz z domem i kamienną kapliczką.
Odwiedzających cmentarz na Pękowym Brzyzku wita umieszczona na drewnianej tablicy zdobiącej wejście maksyma: Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie. Zakopane pamięta. Na zakopiańskim starym cmentarzu spoczywają ludzie niezwykli i całkiem zwyczajni, artyści, ratownicy, politycy, sportowcy. Są tu prochy zmarłych z dala od ojczyzny i prochy tych, którzy całe swe życie związali z Zakopanem. Spoczywa tutaj pierwszy proboszcz zakopiański – ks. Józef Stolarczyk, dr Tytus Chałubiński, muzyk Jan Krzeptowski Sabała, pisarz Kornel Makuszyński, artyści rzeźbiarze: Antoni Kenar i Antoni Rząsa. Przeniesiono tutaj po wielu latach prochy osób zmarłych z dala od Zakopanego: Stanisława Witkiewicza, Władysława Orkana, Karola Stryjeńskiego, Kazimierza Dłuskiego i Kazimierza Tetmajera. Są tu także symboliczne groby zmarłych daleko lub tych, którzy nigdzie mogił nie mają. Drewniany kościółek p.w. św. Klemensa wybudowano w latach 1847-51, dzięki ówczesnym właścicielom zakopiańskich dóbr, Klementynie i Edwardowi Homolacsom. Budowę kościółka doprowadził do końca cieśla Sebastian Gąsienica Sobczak. Pierwszą mszę świętą odprawił w nim ksiądz proboszcz Józef Stolarczyk. Zakopiański kościółek jest jednonawowy, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium i wieżą. Wewnątrz znajduje się ołtarz główny z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej i dwa ołtarze boczne. Wnętrze świątyni wzbogacili zakopiańscy artyści: jest tutaj drewniana karta projektu Antoniego Kenara, antepedia do ołtarzy wykonane przez Karola Kłosowskiego i Marię Bujakową oraz droga krzyżowa autorstwa Eweliny Pęksowej. Ze starego wystroju zachowało się wiele cennych obiektów, m.in. obraz św. Pawła z przeł. XVIII i XIX w. Pęksów Brzyzek to najstarsza nekropolia Zakopanego, miejsce spoczynku wielu wybitnych ludzi. To także niezwykła „galeria”: nagrobki stworzone przez Władysława Hasiora, Antoniego Rząsę, Urszulę Kenar czy Michała Gąsienicę Szostaka są prawdziwymi dziełami sztuki. źródło: www.malopolskie.pl

Kościół św. Rodziny w Zakopanem Fundamenty pod ten kościół położył w 1877 ks. Józef Stolarczyk. Świątynię wznoszono powoli i neoromańskiego, stylu zakopiańskiego Stanisława Witkiewicza, oraz tzw sposobu zakopiańskiego. Polichromię kościoła malował Janusz Kotarbiński. Ołtarz główny jest dziełem Kazimierza Wakulskiego. Jedynym elementem wykonanym całkowicie w stylu mozolnie z górskiego, twardego kamienia w latach 1879 -1896, dzięki ofiarności parafian i właściciela dóbr zakopiańskich hrabiego Władysława Zamoyskiego. Nowy kościół parafialny pod wezwaniem Świętej Rodziny został konsekrowany 16.09.1899 r. przez biskupa krakowskiego Jana Puzynę. Kościół zbudowany jest w stylu neoromańskim. Wnętrze natomiast jest mieszanką stylów zakopiańskim jest świątyni kaplica św. Jana Chrzciciela. W latach 1935 - 1941 wikariuszem parafii był m.in. bł. ks. Piotr Dańkowski, męczennik II wojny światowej. 7. czerwca 1997 kościół św. Rodziny nawiedził Papież Jan Paweł II i spotkał się z dziećmi pierwszokomunijnymi . Wizyta Ojca Świętego poprzedzona została gruntowną renowacją świątyni.

Teatr Witkacego
Istniejący od 1985 roku Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem był i pomimo upływu czasu jest nadal teatrem artystycznym, takim, o jaki woła Witkacy jego duchowy patron.
To właśnie teoria Czystej Formy stworzona przez Witkiewicza, choć pojmowana niestereotypowo, miała duży wpływ na tworzone przedstawienia i atmosferę teatru (bo Teatr przy Chramcówkach to przecież nie tylko spektakle).
W rozumieniu zakopiańskich artystów, nie antypsychologizm, groteskowość czy wręcz niezrozumiały bełkot (co również nie było według Witkacego wyznacznikiem dobrej sztuki) jest nadrzędną wartością spektakli lecz możliwość przeżycia metafizycznego, poczucia dziwności istnienia. Realizuje się to poprzez takie harmonijne połączenie wszystkich elementów przedstawienia, by tworzyły nową całość, nową wartość "jedność w wielości".
W tym teatrze wszystkie elementy są dla nas niezwykle ważne. Plastyka w tych spektaklach, muzyka, aktor, słowo, ciało, jego gest, przestrzeń, atmosfera wszystko to razem tworzy teatr. Myślę, że jest to taki teatr, w którym powinny spotykać się różne dziedziny sztuki mówi Andrzej Dziuk, dyrektor i reżyser teatru. Nie odżegnując się od treści, często opierając się na tekstach autorów tworzących w znacznym oddaleniu od siebie, zarówno czasowym, jak i gatunkowym (np. Marlowe, Calderone, Woody Allen) czy też wybierając formy, jakby niewspółmiernie do rangi tematu.
Spektakle mówią o rzeczach istotnych, uniwersalnych człowiek wobec Boga, wobec drugiego człowieka, wobec wartości, wobec samego siebie. Podejmując tak ważne problemy, Teatr próbuje tworzyć hierarchię wartości stawiając pytania, nie daje jednak gotowych odpowiedzi. Spektakle nieobojętne, obchodzące ludzi dzisiaj aczkolwiek odżegnując się od zbyt dosłownie pojętej aktualizacji, mają być próbą nawiązania rozmowy z publicznością, tak, aby każdy widz będąc "istnieniem poszczególnym" mógł odkryć w nich coś dla siebie. Teatr zaprasza do pełnej uroku kawiarni, będącej jednocześnie Małą Sceną Teatru im. Atanazanego Bazakbala, która jest czynna tak długo, jak goście mają w niej ochotę pozostać.
Do zobaczenia w Teatrze Witkacego!
Teatr im. St. l. Witkiewicza, ul. Chramcówki 15, tel.lfax 20 682 97
źródło: www.turystyka.ezakopane.pl

Muzeum Karola Szymanowskiego w wilii „Atma” w Zakopanem
Blisko stuletnia willa Atma położona nad potokiem Młyniska przy jednej z najstarszych ulic w Zakopanem - Kasprusie, mieści obecnie jedyne w Polsce muzeum biograficzne Karola Szymanowskiego.
Karol Szymanowski urodził się w 1882 r. w Tymoszówce na Ukrainie, zmarł w Lozannie w 1937 r. Był najwybitniejszym polskim kompozytorem pierwszej połowy XX wieku, którego dzieła do dziś pozostają w repertuarze najznakomitszych solistów i orkiestr na całym świecie. Od wczesnej młodości bywał w Zakopanem; pod koniec życia osiadł tam na stałe i zamieszkał w willi „Atma”.
Willa „Atma”, zbudowana około roku 1890 przez Józefa Kasprusia - Stocha w stylu zakopiańskim, wprowadzonym do architektury przez Stanisława Witkiewicza, jest typowym przykładem pensjonatu górskiego, jakich wiele wzniesiono w Zakopanem na przełomie XIX i XX wieku z myślą o wynajmowaniu coraz liczniej przybywającym tu letnikom. Słowo atma wywodzi się z sanskrytu (atma = dusza) i w myśl wierzeń hinduskich oznacza błogostan, absolutny spokój duszy właściwy bogom. Nazwę tę nadali willi wypoczywający tutaj letnicy.
Idea stworzenia w „Atmie” muzeum Szymanowskiego zrodziła się około 1937 r., kiedy to w jednym ze wspomnień pośmiertnych o twórcy Harnasiów myśl taką poddał kompozytor Michał Kondracki. Ponownie z inicjatywą tą wystąpił w 30 lat później na łamach „Życia Warszawy” krytyk muzyczny - Zdzisław Sierpiński. Tym razem zyskała ona szeroki oddźwięk w środowisku muzycznym i w społeczeństwie. Wkrótce potem, znany krytyk i pisarz Jerzy Waldorff utworzył społeczny komitet działający na rzecz wykupienia „Atmy” i stanąwszy na jego czele pokierował akcją zbierania składek, które miały stworzyć fundusz, niezbędny do realizacji przedsięwzięcia. Fundusze napływały przez kilka lat. W 1972 r. Warszawskie Towarzystwo Muzyczne wykupiło „Atmę” wraz z przynależną do niej parcelą. W roku 1974 dom przekazano Muzeum Narodowemu w Krakowie. W 1976 r., po zakończonym remoncie, willę udostępniono publiczności.
W muzeum zgromadzono pamiątki po Karolu Szymanowskim. W pełni odtworzono na podstawie zachowanych zdjęć i opisów jego gabinet. Pozostałe wnętrza zaaranżowano w ten sposób, aby wiernie oddać klimat lat międzywojennych, uzupełniając ekspozycję informacjami o kompozytorze.
Podstawowe zadanie, jakiemu ma służyć muzeum, tj. propagowanie wiedzy o Karolu Szymanowskim i popularyzacja jego twórczości, a także upamiętnienie pobytu kompozytora na Podhalu, realizowane jest nie tylko poprzez otwarcie dla publiczności wystawy w willi „Atma”. Celowi temu służą także organizowane przez Towarzystwo Muzyczne im. Karola Szymanowskiego w muzeum koncerty muzyki Szymanowskiego w wykonaniu najlepszych odtwórców jego dzieł i emitowanie muzyki podczas zwiedzania muzeum.
źródło: http://www.muz-nar.krakow.pl/

Gubałówka (1123m n.p.m.) jest najbardziej popularną częścią Pasma Gubałowskiego. Tworzące go grzbiety mają wyrównaną wysokość, jednak najwyższym wzniesieniem, które nieznacznie góruje nad otoczeniem jest Butorowy Wierch (1160 m n.p.m.).
Będąc w Zakopanem trzeba koniecznie wjechać koleją linowo-terenową na Gubałówkę, skąd można podziwiać panoramę Tatr oraz doskonale widoczne położone u stóp Zakopane.
Po półgodzinnym spacerku grzbietem Gubałówki dochodzimy do Butorowego Wierchu, gdzie zjeżdżając dwuosobową koleją krzesełkową można powrócić do Zakopanego.
Przejazd koleją krzesełkową Butorowy Wierch dostarcza niezapomnianych wrażeń, nie tylko ze względu na pięknie widoczną panoramę Tatr, ale również ze względu na ciszę i spokój. Gubałówka jest również wspaniałym terenem do wędrówek pieszych i rowerowych - latem oraz narciarskich – zimą.
źródło: www.pkl.pl